Εξερευνώντας την Ιονόσφαιρα

Λεπτομέρειες

Κατηγορία: Νεα

Γράφτηκε από τον/την Super User

ConstantinePanagiotopoulos

22 Μαΐου 2025

Εξερευνώντας την Ιονόσφαιρα στρώμα προς στρώμα, και την μεταβολή της δομής της από τη νύχτα στη μέρα

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς τα ραδιοφωνικά σήματα ταξιδεύουν σε τεράστιες αποστάσεις, ανακλώμενα σε αόρατα στρώματα ψηλά στην ατμόσφαιρα της Γης;

Αυτό που απεικονίζεται εδώ είναι η ιονόσφαιρα , ένα ιδιαίτερο τμήμα της ανώτερης ατμόσφαιρας, γεμάτο φορτισμένα σωματίδια.

Παρόλο που δεν μπορούμε να τη δούμε με γυμνό μάτι, παίζει κρίσιμο ρόλο στη ραδιοεπικοινωνία, επιτρέποντας στα σήματα να διαδίδονται πέρα από τον ορίζοντα.

Από το φως της ημέρας ως το σκοτάδι της νύχτας, η ιονόσφαιρα μεταβάλλεται διαρκώς, αποκαλύπτοντας τη δυναμική της φύση και τη σημασία της για τις επικοινωνίες .

Η ιονόσφαιρα δεν είναι ένα ενιαίο, ομοιογενές στρώμα , είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που αποτελείται από διακριτά επιμέρους στρώματα, το καθένα σε διαφορετικό υψόμετρο και με μοναδικά χαρακτηριστικά.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η δομή της μεταβάλλεται ανάλογα με το αν είναι μέρα ή νύχτα.

Ας ξεκινήσουμε μια γρήγορη εξερεύνηση, από τα χαμηλότερα προς τα υψηλότερα στρώματα.

Περίπου 80 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης συναντάμε το στρώμα D. Αυτό το στρώμα «ξυπνά» μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς σχηματίζεται από την ιονιστική επίδραση του ηλιακού φωτός στην ατμόσφαιρα.

Όμως, υπάρχει μια ιδιαιτερότητα, αντί να αντανακλά τα ραδιοκύματα, το στρώμα D τα απορροφά ( ιδιαίτερα τα χαμηλής συχνότητας). Αυτός είναι και ο λόγος που οι ραδιοεπικοινωνίες στις χαμηλ;eς συχνότητες δυσκολεύονται κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Συνεχίζοντας την άνοδό μας, γύρω στα 110 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη, φτάνουμε στο στρώμα Ε. Όπως και το στρώμα D, είναι πιο ενεργό κατά τη διάρκεια της ημέρας και εξασθενεί όταν πέφτει η νύχτα.

Το στρώμα Ε μπορεί να ανακλά ραδιοκύματα μεσαίας συχνότητας, κάτι που το καθιστά χρήσιμο για συγκεκριμένους τύπους επικοινωνίας , κυρίως σε περιορισμένες αποστάσεις.

Καθώς ανεβαίνουμε ακόμα ψηλότερα, εισερχόμαστε στο πιο δυναμικό και κρίσιμο για τις ραδιοεπικοινωνίες τμήμα, το στρώμα F. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, αυτό το στρώμα χωρίζεται σε δύο υποστρώματα:

• Το στρώμα F1, περίπου στα 200 χιλιόμετρα, και

• Το στρώμα F2, σε υψόμετρο γύρω στα 300 χιλιόμετρα.

Το F2 είναι το πραγματικό «αστέρι» των επικοινωνιών μεγάλης εμβέλειας στις υψηλές συχνότητες (HF). Είναι το πιο σταθερό και παραμένει ιονισμένο ακόμη και μετά τη δύση του ηλίου , σε αντίθεση με τα χαμηλότερα στρώματα που «σβήνουν» τη νύχτα. Χάρη στο στρώμα F2, οι ραδιοερασιτέχνες μπορούν συχνά να επικοινωνούν με σταθμούς στην άλλη άκρη του πλανήτη, κατά την διάρκεια της ημέρας αλλά και της νύχτας.